Il-festival

L-ewwel darba li mort kien il-Birgu, ġewwa l-Couvre Porte.  Kont rajt xi ħaġa fuq Facebook, u qtajtha li mmur, minkejja li kelli nistaqsi fejn hu eżatt dan il-bieb ġewwa l-Birgu.  Bħal ħafna bibien li nibxuni, jew forsi aħjar li rabbewli kuraġġ biżżejjed biex inħabbat, infetaħ, u aktar milli wiċċ interrogattiv b’kuritur dejjaq warajh kif kont qed nibża’ li se nsib, jew li mmaġinajt minħabba l-fruntieri li kultant intella’ ġewwa moħħi stess, sibt akkoljenza ġenwina.

Mal-merħba ħelwa, dakinhar skoprejt ukoll li dan l-imsejjaħ bieb jagħti għal ġnien l-għaxqa tiegħu.

Imma dakinhar kont sibt ħafna aktar minn ġnien. 

Fil-ġnien, kont sibt il-maġija tal-Festival Mediterranju tal-Letteratura ta’ Malta.

Ħafna drabi l-imħuħ inġenerali jippustjaw il-kelma festival fil-kexxun tal-mużika.  Bħalissa għaddejin fi żmien fejn fis-sajf ikun hawn mijiet ta’ festivals.  Minn Glastonbury għal Rock Werchter għal Primavera.  Il-letteratura tinstab biss fil-libreriji, fejn x’aktarx mimlija għanqbut, miżbugħa bl-istess kulur isfar li kienu jinżebgħu bihom il-klassijiet tal-primarja fit-tmeninijiet, u li fihom ma tistax titkellem ħlief taħt l-ilsien mal-librar.

Dik il-lejla f’Awwissu imma rrealizzajt li bħall-mużika, l-letteratura daqstant sabiħa tinqasam u rreċtata minn fuq palk, ċkejken kemm hu ċkejken.  Esperjenzajt l-interazzjoni bejn kittieb u ieħor b’lingwi u kulturi differenti li flimkien sawwru xi ħaġa biex tinqasam.  Irrealizzajt li l-poeżija mhux biss biex tiġi studjata, imma biex tinqara b’volum.  Skoprejt id-dimensjoni li l-vuċi ta’ kittieb tista’ tagħti lil xogħlu lil hinn mill-qari tal-istess kliem fil-qalb.

Erġajt ġejt imfakkar kemm ilsienna jaf ikun sabiħ u jdoqq fil-widnejn meta jiġi rrispettat.

Is-sena ta’ wara ma kienx reġa’ sar fil-Couvre Porte, imma fi Ġnien il-Mistrieħ.  Il-bieb issa kien infetaħ, is-silġ inkiser, kif tista’ timmaġina f’xahar ta’ Awwissu Malti.  Din id-darba ma staqsejtx fejn, imma kienu saqajja li ħaduni hemm waħedhom.  Il-festival tas-sena, tiegħi, ma kellix bżonn naqbad ajruplan għalih.

Tas-sena 2012 sar speċjali għalija.  Wara li smajt waħda mill-kittieba tirrakonta fuq ħajjitha, li rnexxielha tinseġ b’ittri fuq ktieb, din id-darba idejja qabdu l-keyboard u dak li kitbet bl-Ingliż irnexxieli ninterpretah bil-Malti,  sab ruħu fi ktieb, waqt li jien sibt ruħi nwessa’ l-fruntieri u n-numru tal-ħbieb intimi.

Tas-sena 2012, qisu l-ewwel festa tar-raħal li barrani nzerta ġewwa Malta u tħabbeb biżżejjed magħha tant li llum il-ġurnata, fil-but għandu ċavetta li tiftaħ bieb f’nofs il-Mediterran.

Sena wara oħra, esperjenza tibni fuq oħra.

U fl-2015, il-festival ma bediex f’Awwissu.  Beda f’Mejju meta l-moħħ ta’ wara dan il-festival bagħatli imejl jistaqsini jekk nixtieqx inkun parti mit-tim ta’ Inizjamed li jtella’ kull sena l-festival.  Kien qisu qed jistaqsi lil min ilu s-siegħat jistenna taħt il-palk fl-ewwel filliera, jixtieqx għal ftit minuti jitla’ fuq il-palk innifsu.

Għall-għaxar festival, il-lokazzjoni nbidlet. Minn Ġnien il-Mistrieħ għall-Fortizza ta’ Sant’Iermu.  Il-ġnien warrad, il-fortizza ngħatat l-inkarigu li tkenni l-istess ward, u teżebihom quddiem il-baħar blu tal-Mediterran.

Il-kittieba waslu, l-palk twaqqaf u jiem wara erġajt sibt ruħi fil-bitħa ta’ din il-fortizza.  Nieħu pjaċir nara n-nies ġejjin, isaqsu għall-programm, u jidħlu fid-dinja li qed isawwru l-kittieba.  Kultant b’ilsienhom, kultant bl-Ingliż, kultant b’ilsienna.

Lejl wara lejl għal tlett darbiet.

Fl-aħħar lejl, wara l-encore tal-kittieba, minkejja l-ftit li tajt, ħassejt solljiev li kollox għadda b’wiċċ il-ġid, ferħ li akkumula tul dawn it-tlett ijiem ta’ esperjenza ta’ arti mżewwġa mal-iskoperta ta’ kittieba ġodda li għarrxuli widnejja u issa qed jimlewli l-ixkafef,  għajnejn xi ftit forsi miksurin u tbissima.

Ritratt: Virginia Monteforte