Il-Venezwela mhix se tkun
rappreżentata fit-Tazza tad-Dinja, imma bħalissa rappreżentata b’mod eżaġerat fl-aħbarijiet dinjija. Ftit jiem ilu,
il-president Nicolas Maduro, l-eredi tal-kariżmatiku Hugo Chavez reġa’ ġie elett
bħala l-president tal-pajjiż imma dan ir-riżultat sempliċiment ikkonferma kull
dubju li kien hemm fuq dan il-persuna tant li pajjiż wara ieħor qiegħed jiddikjara
li mhux se jirrikonoxxi ir-riżultat ta’ din l-elezzjoni meqjusa bħala frawdolenti mill-bidu sal-aħħar.
Forsi l-idjoma Venezwelana, ‘aktar iswed minn ħalq ta’ lupu’ hija
sfortunatament l-aktar mod brutali imma preċiż li tista’ tiddeskrivi
s-sitwazzjoni preżenti. F’pajjiżna
għandna komunità ta’ Venezwelani u għalhekk ħassejt li huwa dmir li nisimgħu
aktar milli minn ħalq il-lupu, minn dawk li għexu u għad għandhom qrabathom
f’pajjiż li bħalissa jidher mimli ilpup.
Ma’
min tkellimt mhux kulħadd wasal Malta bl-istess mod. Min qiegħed Malta wara li kien Spanja, min
ġie dirett mill-Venezwela u min qiegħed hawn għax applika għal ażil minħabba li
xogħlu ta’ ġurnalista ġabu fl-inkwiet mal-awtoritajiet tal-pajjiż, imma kollha
jibdew billi jirrakuntaw l-istess sitwazzjoni, “Fil-pajjiż hemm skarsezza enormi
ta’ ikel u mediċini.” Persuna minnhom
tgħidli li bħalissa ma tistax taqbad u tmur is-supermarkit meta trid inti. Tista’ tmur biss skont in-numru tal-karta
tal-identità tiegħek. Jekk pereżempju
n-numru tal-karta tal-identità tiegħek jispiċċa bin-numru tlieta, tista’ tmur
biss it-Tnejn. Aktar minn hekk ċerti
prodotti huma biss disponibbli għal min juri l-karta ta’ sħubija fil-partit ta’
Maduro, li ovvjament tmur kontra l-kostituzzjoni tal-pajjiż. Ħafna drabi dawn huma prodotti li ġejjin
mill-Messiku u lanqas jgħaddu minn kriterji bażiċi sanitarji. Imma n-nies xorta tistenna fil-kjuwijiet għal
sigħat sħaħ sabiex takkwista il-lussu ta’
kilo dqiq. L-ikel neċessarju sar il-prijorità
għall-Venezwelani. Ma tistax taħseb kif
se ttejjeb lilek innifsek, x’tixtieq tistudja jew x’tixtieq tinvesti għax
moħħok jaħdem biss kif se takkwista l-ħobża għal dik il-ġurnata. Il-mediċini daqstant ieħor skarsi, imma dawn
ikkonvertew ruħhom f’lussu. “In-nuqqas
ta’ mediċina qed iwassal li jmutu n-nies minħabba l-iċken infezzjoni, riħ jew
ażma.”
Meta
nistaqsi jekk jweġġagħhomx il-fatt li l-Venezwela hija l-ħin kollu
fl-aħbarijiet, it-tweġiba hija daqstant ieħor unanima. “Le.” Kuntrarju
ta’ hekk, jinħass ħafna għatx li l-komunità internazzjonali tkun taf x’inhu
għaddej f’Caracas u l-bqija tal-Venezwela.
“Għandna bżonn l-għajnuna sabiex inwaqqgħu dan ir-reġim
narko-dittatorjali. Li jweġġani l-aktar
huwa li biex ngħid xi ħaġa pożittiva fuq pajjiżi għandi bżonn nikkonjuga
l-verbi fil-passat.” Wieħed minnhom
jgħidli li aktar milli uġigħ iħoss mistħija, kif ukoll frustrazzjoni li ma
jista’ jagħmel xejn minn hawn ħlief li forsi jgħin lil qrabatu bil-ftit flus li
jista’ jibgħat minn hawn. Persuna oħra
tgħidli li jweġġagħha huwa mhux l-aħbarijiet imma l-fatt li dan kollu ġab lil
Venezwela bħala l-pajjiż bl-akbar rata ta’ omiċidji fid-dinja waqt li Caracas
sena wara sena qiegħda tikkonferma ruħha bħala l-aktar belt perikoluża
fid-dinja. L-effetti ta’ dan kollu
ovvjament ukoll qed jinħassu mal-bqija tal-Amerika ta’ Isfel. Ħafna Venezwelani qed jispiċċaw jaħarbu
mill-pajjiż u jippruvaw isibu kenn u ħajja aħjar f’pajjiżi bħall-Kolumbja,
Brażil, Perù, iċ-Ċile u Ekwador. “Ħadd mhu
jemigra għal xejn b’xejn imma sempliċiment minħabba raġunijet ta’ sigurtà u
motivi umanitarji.”
Ħafna
drabi l-ġudizzju fuq tmexxija jkun l-aktar ġust meta jintiżen il-legat li din tħalli
warajha. Hugo Chavez kellu ċertu kariżma,
u nimmaġina li ħafna nies, jiena wieħed minnhom, kellhom introduzzjoni lejn il-Venezwela
minħabba fih. Illum ilu ħames snin
mejjet. Nicolas Maduro, il-president
attwali ġie magħżul minnu. Għalhekk
il-mistoqsija hija, Chavez kien isib soluzzjoni għal x’qed jiġri bħalissa, jew
dan kollu huwa konsegwenza tat-tmexxija tiegħu?
Din id-darba, il-kelma unanima li ntużat għal din il-mistoqsija hija
“aċċelerazzjoni”. Il-kriżi teżisti kawża
ta’ ħafna deċiżjonijiet ta’ Chavez. Il-gravita
tas-sitwazzjoni kienet ilha tiġbed lill-pajjiż ‘l isfel, Maduro,
bl-inkompetenza u korruzjoni tiegħu sempliċiment żied aktar tagħbija sabiex
kull waqgħa tkun aktar b’tisbita.
“Chavez kien oratur, u kien kapaċi jinħeba wara maskra li ppermettitlu
jżomm il-poter. Fi żmienu ż-żejt għola
b’mod inkredibbli, (u għal pajjiż li għandu dan ir-riżors, is-sitwazzjoni
kienet manna mis-sema), imma minflok mexxa l-pajjiż aktar il-quddiem bis-saħħa
ta’ hekk, seraq kemm felaħ u llum qegħdin fejn qegħdin.” Chavez innazjonalizza ħafna kumpaniji kbar
tal-pajjiż. Minn simenteriji, sa
kumpaniji tal-ħalib, sa lukandi sa ċentri taz-zokkor. Dan kollu ta lok għal aktar u aktar korruzjoni.
L-akbar diżastru iżda kien il-kontroll strett tal-lira Venezwelana, il-Bolivar,
fejn irrestrinġa lill-Venezwelani milli jużaw id-dollaru Amerikan. Waqt dan il-kontroll strett, ħafna kumpaniji ġew imwaqqfa bi skopijiet kriminali fejn
kienu jitolbu d-dollari Amerikani bi prezz speċjali bil-premura li jimportaw
il-prodotti elementari lejn il-pajjiż.
Iżda l-fatt huwa li ħafna minn dawn il-kumpaniji mhux veru kienu joperaw
u l-uniku skop tagħhom kien li jbiegħu l-istess dollari Amerikani fit-triq
b’mod illegali u jagħmlu profitt kbir minn fuqu. Il-kumpaniji l-oħra legali li kienu jimxu kif
suppost kellhom anqas aċċess għad-dollaru Amerikan minħabba li l-proċess ta’
bejgħ ta’ dollaru Amerikan kien isir permezz ta’ rkant. Il-kumpaniji illegali baqgħu jgħollu u
jgħollu r-rata tal-Bolivar vis-a-vis id-dollaru Amerikan u minħabba f’hekk
splodiet l-inflazzjoni. Il-gvern kellu
jirregolarizza l-prezz tal-prodotti bażiċi bħal ħalib, ħobż, dqiq u mediċina,
imma spiċċa jħallas prezz għoli wisq għalhekk.
Dan il-kontroll wassal lill-pajjiż fis-sitwazzjoni redikola li f’ħafna
drabi l-materja prima saret tiswa aktar mill-prodott innifsu. Kumpaniji kbar li kienu ilhom jaħdmu
fil-pajjiż għal aktar minn erbgħin sena bħal Kellogs, Chevrolet u Firestone
kollha għalqu l-fabbriki tagħhom fil-pajjiż u dan wassal sabiex ħafna prodotti
jiskarsaw aktar. F’termini ta’ numri, matul
is-sena li għaddiet, l-inflazzjoni kienet qrib l-2000%, numru akbar minn dak
tad-dinja kollha f’daqqa.
F’sitwazzjoni
hekk l-elezzjoni kapriċċ. L-aħħar ftit
enerġija li kien baqgħalhom dawn il-Venezwelani kienet kemm jikkonfermaw
l-assurdità li għaddej minnu l-pajjiż.
L-elezzjoni ma kienetx imsejjħa mill-Parlament Nazzjonali imma minn
Assemblea li ġiet kreata fl-2017 minn Maduro stess waqt li l-kummissjoni
elettorali kienet imsawwra min-nies qrib tiegħu, u numru ta’ partiti li qegħdin
joffru oppożizzjoni ġew illeġitimizzati.
Il-fatt li l-pajjiż għandu aktar minn mitejn priġunier politiku
jitkellem waħdu.
Meta
qed tiġġieled kontra lupu li diġà ħatfek minn għonqok, tista’ biss issejjaħ
għal għajnuna esterna.
Dan l-artiklu deher fuq It-Torċa ta' nhar il-Ħadd, 3 ta' Ġunju, 2018.
