Ċerimonja

Kienu tliet snin li ma ħsibtx li qatt se tesperjenzahom. Kont taħseb li se tagħmel ħajtek f’bank. Tgħodd in-numri għal ħaddieħor. Ittella’ l-ismijiet mis-sorra tal-iżvinturati. Timmanipula l-oġġettiviżmu tan-numri. Imma ltqajt ma’ xi ħadd u imbuttatek. U qbiżt għal rasek. U tant għoġbok li kultant ma ridtx titla’ ’l fuq u nsejt lil kulħadd. Taf anke ’l min imbuttak. Dħalt f’lista fejn qatt ma kont wisq f’listi. Ġiet l-aħħar sena. Bdejt tibża’. Irrealizzajt li ma kellekx minn xiex tibża’. Fraħt ftit u bdejt taħseb għal sentejn oħra. U l-baħar inbidel ftit. Jew ħafna. Taf li ħafna. Forsi inti ma tadattax tajjeb daqskemm taħseb. U qrobt lejn l-aħħar ta’ Novembru. It-Tnejn, 29 ta’ Novembru, riħ jonfoħ, taf jaqleb kollox ta’ taħt fuq. Taf jaqleb il-burdata tat-tliet snin ta’ qabel. Mort għat-toga u tawk rigal. Wasalt id-dar ftaħtu u tmeżmiżt. Ir-rigal ma kienx b’xejn. Urtak. Tnejn Red Bull. Min huma biex jaħsbu li inti tikkrammja? Forsi ma kkrammjajtx għax ma kellekx bżonn tmur iddur l-imwejjed tieħu l-ordnijiet biex ikollok għall-petrol. Fejn immapinulawk jew immanipulajt ħallewlek xi ħaġa u minkejja l-manipulazzjoni ma rmejthomx. Filgħodu, laqgħa li ma marritx wisq tajjeb. Il-moral mal-art. Fit-triq fuq żewġ roti, ħassejt ftit qtugħ ta’ nifs, imma wasalt ukoll. Bħal ma ridtx terġa’ tmur lura lejn l-università, jew dik skola? Imma kont taf li se tmur. Imqar b’rispett. Il-kappell dejjaqlek rasek ta’ fuq, u l-proverbjali. Ħassejt kull sena tal-wieħed u erbgħin fik, li fost nies t’għoxrin skorruti kienu wisq. Kultant tbissimt. Kultant biss. Imxejt lejn is-sala għax ħassejt il-bard. Litanija ta’ ismijiet ma taqta’ qatt kellha traqqdek imma kellek litanija oħra ddur f’moħħok, kull element jilgħab għall-ewwel post. Wasal ismek. Tlajt, tawhulek, ħadtu, u mxejt lura. Ma stajtx tpoġġi bilqiegħda. Kellek tmur quddiem bozza tixgħel qisha trid tara x’għaddej ġo fik. Qalulek tbissem. Sfurzajt. Qata’ qalbu u ġibed ir-ritratt. Tlajt lura f’postok. Ħassejtek komuni. Irrealizzajt li xi ħaġa cum laude hi quċċata iebsa daqskemm titla’ f’penthouse bil-lift. Inti stinat u insistejt bit-taraġ. Ftakart li inti ggradwajt minn università bla ħanut tal-kotba. U fl-aħħar fhimt aħjar għaliex dawk jissejħu sirijiet jew miss.

 

Ħriġt ’il barra. Il-maskra ma dejqitekx. U sibt lil min tliet snin u nofs ilu fetaħlek biebu u kkonvinċik li postok l-università u s-suġġett tiegħek il-Malti. Qridt u qridt, ferrajt id-dubji ta’ bħalissa, ikkontradixxejt lilek innifsek, u fakkrek li kont imlebleb biex tgħallem. U tiegħek biss jimporta. Ħassejtek aħjar. Mortu d-dar ta’ qabel u ħadt żewġ ritratti m’ommok li bħalissa mwaħħla mas-siġġu. Ftaħtu flixkun inbid tajjeb flok il-ħall tas-soltu. Kiltu. Tajjeb bħas-soltu. Mortu d-dar. Qomt filgħodu, qbadt ir-rota u mort l-iskola, fejn qed tosserva. 

 

Issa għaddew tlitt ijiem. Tħossok aħjar. Baqa' biss ftit ċiniżmu mwaħħal miegħek. 

żifna f'xifer irdum

Xi darba, daqs sitt snin ilu, Nadia Mifsud, inħbiet wara l-kantuniera u minflok tatna qatgħa qabditilna jdejna u daħħlitna ’l ġewwa. Dakinhar, għażlet il-forma tal-poeżija, b’versi ħielsa, u kultant ġinnastika ta’ kliem li sfidaw ir-riġidita orizzontali. Donnu riedet tgħidilna jien Bormliża, imdorrija bit-turġien u allura ħa nqabbiżkom ftit minn tarġa għal oħra, anki jekk għall-bżonn tistordu ftit u taqtgħu nifiskom.

 

Did-darba, ma stennitniex wara l-kantuniera, u m’użatx ġinnastika. Ħaditna minflok lejn xifer l-irdum, żeffnitna u waqt li kienet hemm, la fakkritna li għal uħud ifisser it-tmiem u lanqas li hemmhekk ix-xemx meta titla’ jew tinżel tagħti spettaklu. Minn hemmhekk, ippreżentat karattri bi stejjer li jiġru fl-ibliet, kważi dejjem lil hinn minn Malta imma bl-għeruq jibqgħu jiġru xi mkien hawn u qishom ma jistgħux jinqalgħu. Hemm studenti li nqatgħu għal ftit, oħrajn li kellhom jaħarbu mill-pajjiż għax minkejja l-ftuħ li joffri l-irdum ma felħux il-klawstrofibità tal-gżira. Oħrajn ħarbu ħarba ta’ malajr. In-narratur kważi dejjem fl-ewwel persuna, il-verbi jibdew bl-‘n’ bħal isimha. Forsi l-istint poetiku ta’ ġo fiha ma jafx ma jiktibx hekk, ma jinteressahiex li toffri aktar bilanċ. Hemm storja ta’ xi ħadd li trid twassal u lesta xxidd il-libsa tagħha. Kultant tilgħab bil-kliem iżżejjed, u tistaqsi fejn se tieħdok, imma umbgħad tagħlaq b’nofs sentenza li jaħfer il-logħob tal-kliem ftit żejjed.

 

Il-protagonisti kważi kollha nisa, kultant jiskappa l-element femminista li jinħass umiljat li ġie offrut barmil tal-ilma ġdid, drabi oħra toħroġ il-fraġiltà tal-omm li qisu l-ebda kittieb maskili m’azzarda jmiss is-sanktità tagħha, kellha tkun hi. 

 

Hija ġabra ta’ sittax-il storja qasira, li timmaġina li se jkollok il-favoriti u inqas favoriti. Imma l-ispeċjalità ta’ din il-ġabra hi li mumenti u karattri minn storja jerġgħu jfiġġu fi stejjer differenti, u għalhekk ngħid li hawnhekk Mifsud offriet xi ħaġa li tmur oltre mill-ġabriet l-oħra mdorrijin bihom. Kienet Clare Azzopardi l-aħħar darba li għamlet l-istess permezz tal-ġabra Kulħadd Ħalla Isem Warajh. Hemm nisġa bejn storja u oħra, ħa tfakkrek f’karattri li ftit ilu kont qrajt fuqhom, ħa terġa’ tieħdok lura qabel tmexxik ’il quddiem. Il-karattri li tatek dewqa tagħhom qabel, ħa tiftaħlek tieqa oħra fuqhom fi stejjer oħra, u waqt li tkun hemm tfakkrek kemm taf tilgħab bil-kliem. U bik.

 

Imma fil-letteratura aktar minn sempliċiment tajba anki jekk ikun hemm min żeffnek meta int ma tafx tiżfen ma jimportax.