Brikkuni

Kien hemm festun bil-bozoz ħomor fuq il-palk. U kien hemm l-isem tagħhom disinjat bil-kartun b’dimensjoni 3-d. U ma kienx hemm reklam wieħed imkien. Il-biċċa ta’ quddiem il-palk kienet għadha vojta s’issa u mad-dawra kien hemm min intasab bil-qiegħda. U l-arja kienet kajmana, ta’ kif tistenna fl-aħħar ta’ Lulju f’Malta. Nofs il-lejl beda joqrob u l-antiċipazzjoni bdiet tiżdied u l-kotra bdiet titħajjar timxi ‘l quddiem, qrib il-palk u qrib fejn se jkun hemm l-azzjoni kollha dalwaqt. U min qiegħed bil-qiegħda fuq iż-żewġ tarġiet mal-madwar beda jitgħatta. U wieħed minn ta’ bil-qiegħda beda jitfa’ l-birra mill-flixkun. Beda jiġri l-entużjażmu bih, jew il-bozoz ħomor fakkruh fil-festa tar-raħal u sussegwentament f’xi marċ? Jew ried jesibixxi viralità finanzjarja għax flixkun birra kien xi tlett ewro? Jew kien sorpriż li l-kotra llum differenti mis-soltu, u għal kunċert trid titla’ fuq saqajk. Il-kotra ma tridx toqgħod lura, b’idejha fil-but u xxengel ftit rasha u tiġbed ir-ritratti ħa timpustahom fuq il-facebook. Illum il-kotra trid tipparteċipa u tkun parti mill-avveniment u tinsa l-ġimgħa sħiħa li għadha kif għaddiet minnha, u tirremetti ġimgħa xogħol.

U ftit wara il-birra waqfet tixxerred fl-ajru u l-aħħar numru tal-album ‘Kuntrabanda’ – Funeral tal-Barberun beda ftit ftit jaqta’ l-għatx u jiġġustifika l-istennija u l-antiċipazzjoni kollha, bil-brikkuni imlibbsin b’uniformi li fakkritni fi żmien il-Franċiżi f’Malta u ovvjament Napuljun. U l-awtentiċità u r-realiżmu ta’ ħajjet il-kotra u tiegħi personali għola bit-tieni numru: ‘Uffiċju’, b’Mario Vella jpenġi stampa preċiża ta’ naħseb nofs l-uffiċji f’Malta biss flokk pinzell juża pinna u flokk biċċa karta għandu lil sħabu jdoqqu warajh.

U komplejna, waħda wara l-oħra, u min-numri ftit kajmani għaddejna għal dawk aktar mgħaġġla u n-nies issa mhux tipparteċipa biss bdiet imma tiżżagħbel qisha trid tfakkar lilha nnifisha, li qed tieħu sehem f’xi ħaġa li maż-żmien ħa tibqa’ ssemmi u tiftaħar li kienet hemm. U billi ma tantx hemm ritratti biex tfakkar u tipprova li kienet hemm ma jimpurtax għax il-memorji kollha stampati vivaċament f’moħħha. U ż-żagħbil naqas xi ftit għax issa kien hemm numru ġdid: ‘Gallinar tas-Sultan’ u din għadu ħadd ma semagħha u jixraqilha l-attenzjoni kollha.

Umbgħad is-soltu l-encore u bħal kif ġara f’Jannar u f’ta’ qabel, il-kotra għadha ma xebgħetx u tgħajjat għal oħra u wara ftit inkejja l-Brikkuni ma jiddiżappuntawx. U ankè wara l-oħra żejda il-kotra trid iżjed imma issa daqshekk u minn banda aħjar hekk għax għandi bżonn nieħu ftit nifs u għarqan xraba, u ħasra li ta’ qabel beda kollox ma għadux iwaddab il-birra, għax m’għandix aptit nimxi sal-bar.

Lejla tremenda. Lejla pinna. Lejla Maltija ta’ vera, minkejja mingħajr murtali u ġigġofogu. Is-siġar tal-Buskett qiegħdin fl-isfond ta’ kollox. Il-qamar ma jidhirlix li jidher imma hemm ftit stilel jixgħelu s-sema. U llum l-istilel xegħlu hawn isfel fil-Buskett Roadhouse ukoll.

Qed nistenniek nieżla max-xita

Qiegħdin hekk qishom ringiela wara xulxin jew aħjar ħdejn xulxin. Tazzi żgħar tax-shooters. Imma mhux mimlijin bil-vodka bir-Red Bull jew biż-Zambuca. Naħseb mimlijin bil-Limunċell. It-tazza żgħira, u l-istorja qasira. Imma t-tazza mimlija sa fuq u trid taqbadha bi ftit galbu u teknika għax inkella twaqqa minnha u l-Limunċell idellek ħafna u jdejjqek. Naħseb li mimlijin bil-Limunċell għax l-istejjer ma jweġġgħulekx rasek bħall-vodka. Fihom l-alokoħol xorta waħda imma l-persentaġġ qiegħed tajjeb. Ma jaqtgħukx minn saqajk mill-ewwel, wara wieħed tieħu tnejn oħra u l-ikla ta’ qabel tħossha kompluta wara li ddurhom waħda waħda.

Mejlak iħallat il-ħelu mal-morr. Il-familjari mal-istranġier. Il-ħemda ta’ raħal Għawdxi ma’ belt f’nofs l-Ewropa burokratika. Il-parrokkjaliżmu mal-kosmopolitan.

Ħafna mill-istejjer kont qrajthom qabel minn fuq il-blogg tiegħu stess. Imma naqrahom għat-tieni darba ma ddejjaqt xejn. Bħal xarba tajba ma tiddejjaq xejn terġa’ tixrobha t-tieni darba. Speċjalment jekk preżentata fi flixkun aktar sabiħ jew adattat mill-ewwel darba. L-ewwel darba l-Limunċell kien jintefa’ fi flixkun kwalunkwe, x’aktarx tal-wiski jew vodka, bit-tikketta se tinqala’ jew ma tinqalax, din id-darba l-flixkun waħdu wkoll iħajjrek u hu ta’ dehen għal ta’ ġo fih.

Liverpool vs Real Madrid

Il-mobajl żarżar mal-mejda u minn taħt il-għajn rajtu jixgħel biex jgħidli li daħal messaġġ. Ftaħt il-messaġġ u kien hemm ‘Real Madrid’. Żewġ kelmiet li kienu biżżejjed biex inħoss żewġ friefet joħorġu mill-fosdqa u jduru mal-istonku b’ċertu ħeġġa qisu xi ħadd qiegħed jiġri bil-kopp warajhom. L-uffiċċju kien vojt u bħall-friefet dort dawra tal-boloh miegħu. Il-kampjonat il-ħobża tagħna, imma t-Tazza taċ-Champions għandha ċertu maġija u palat li l-ebda ħobża għadha ħierġa minn forn tal-ħatab ma ttik.

Ftit wara l-istess ħabib li bgħattli l-messaġġ qalli li qiegħed jiftakar f’dik il-lejla li vvjaġġja minn Liverpool lejn Pariġi, meta fis-27 ta’ Mejju, 1981 Liverpool u Real Madrid iltaqgħu fil-finali tal-istess tazza.
Liverpool kontra Real Madrid, l-aħmar Bolxevista kontra l-abjad aristokratiku. Konfront bejn żewġ istituzzjonijiet li bejniethom jgħaqqdu erbatax –il titlu. AC Milan u l-istess Real Madrid biss jistgħu joffru aktar titli minn dan il-konfront. Konfront li ilu ma jiltaqa’ seba u għoxrin sena, u se jagħti lil Rafael Benítez iċ-ċans li jivvjaġġja bit-tim tiegħu lejn il-belt ta’ tweliedu għat-tieni darba fi staġun wieħed. Din id-darba speċjali ħafna aktar mill-ewwel darba, se jħaddem it-talenti tiegħu kontra t-tim li ssapportja meta kien għadu tifel u li li kkowċja ż-żgħażagħ tagħhom stess fil-bidu tal-karriera tiegħu. Waqt li kien qiegħed jistejqer f’daru wara operazzjoni tal-ġebla, żgur li nesa l-fjuri ta’ madwaru u sidru ntefaħ. Ugwalment ċert li ħass ċertu kburija l-kowċ li waqt li l-imgħallem propja kien fis-sodda hu kien f’Melwood jagħmel ċert li kollox jibqa’ għaddej qisu xejn mhu xejn. Fl-istess lejla Sammy Lee kien fejn kulħadd xtaq li kien u l-midalja ta’ dik il-lejla żgur li deheret tleqq aktar f’għajnejh mis-soltu meta fil-għaxija mar lura d-dar.

Għalhekk għall-okkażjoni ttraduċejt ir-rapport tal-logħba ta’ David Lacey għall-ġurnal influwenti The Guardian li deher l-għada tal-logħba.


Liverpool..... 1
Real Madrid... 0

Liverpool saru l-ewwel klabb Brittaniku li rebaħ it-Tazza taċ-Champions tlett darbiet meta għelbu lil Real Madrid 1-0 f’Pariġi l-lejl li għadda f’finali li għalkemm rarament laħqet il-livelli għolja milħuqa fis-snin bikrin tal-istess kompetizzjoni, pproduċiet kuntest interessanti b’ ħafna kuntrasti.

Gowl tard ta’ Alan Kennedy żamm it-trofew fl-Ingilterra għall-ħames sena konsekuttiva u fit-tmiem il-Kop fakkar lill-Parc des Princes li la huma u lanqas it-tim mhu qatt se jimxu waħedhom. Fil-verita Liverpool dejjem dehru li x’aktarx joħorġu rebbieħa u r-rebħa waslet mhux tant wara maltempata imma wara serje ta’ rxiex minn ħin għall-ieħor li bħahom il-Pariġini bdew jevitaw il-ġurnata kollha.

Madankollu, jekk kien hemm persuna li seta’ jċaħħad lil Liverpool mir-rebħa, dan kellu jkun Juanito. L-Ispanjol ċkejken, wieħed mill-arkitetti tal-umiljazzjoni tal-Ingliżi f’Wembley f’Marzu, sfida l-awtorità ta’ Liverpool f’nofs il-grawnd fl-ewwel taqsima, waqt li fit-tieni beda javvanza lejn id-difiża b’effetti tajba tant li deher li seta’ jisfida l-loġika tal-andament tal-logħba, li kienet qiegħda xxaqleb lejn suċċess Brittaniku.

Il-vittorja ta’ Liverpool taf kollox lis-snin twal ta’ esperjenza fil-kompetizzjonijiet kontinentali. Real, minkejja t-tradizzjoni kbira fit-Tazza taċ-Champions, kompartivament dehru mingħajr esperjenza u ħażen speċjalment fid-difiża. Mill-bidu nett Liverpool qattgħu f’biċċiet it-tgħassis raġel ma’ raġel tal-Madrid. Souness, ġaladarba taffa l-effetti tal-fawl minn Sabido, kien profondament influwenti bħal dejjem, Lee ġera u għafas b’qawwa fuq il-lemin, bil-full-backs, Neal u Alan Kennedy, dejjem lesti biex jagħfsu il-fuq waqt li Hansen u Thompson baqgħu soda waqt perjodu skomdu fejn Real heddew li jsibu gowl.

Fl-ewwel taqsima Dalglish, ġie miżmum wara l-ewwel darba li ħarab lil Cortes imma rarament reġa’ nżamm wara, u kien ta’ theddida kontinwa fil-kaxxa l-kbira tar-Real. Dan il-vantaġġ seta’ ta gowl lil Liverpool ħafna aktar kmieni. Wara l-ħin tal-mistrieħ Dalglish lagħab aktar irtirat, jara li jiġbed lejh id-difensuri biex isir l-użu massimu mil-ġirjiet ta’ McDermott fl-isfond tal-qoxra Madrilena. Hekk kif Liverpool bdew jiddominaw iżda baqgħu ma skurjawx, il-logħba saret aktar perplessament bilanċjata aktar ma beda jgħaddi l-ħin.

Liverpool setgħu marru minn fuq fl-ewwel nofs siegħa, meta Augustin salva xutt imżerżaq ta’ Alan Kennedy, McDermott tefa’ għoli, u Dalglish reġa’ dar b’ħeffa biex jinkwieta lil Cortes iżda ma setgħax jikkonkludi b’xutt b’saħħtu biżżejjed li jikkonfondi lill-goalkeeper.

Real ħadu l-ħin tagħhom biex jikkordinaw fuq istess livell. Madankollu il-periklu beda jberrgħen għal Liverpool meta Juanito beda jfittex l-opportunitajiet li jdaħħal fil-logħba lill-kollegi ġejjin għall-passijiet tiegħu li bdew jaqbżu d-difiża ta’ Liverpool. Ballun minn dawn sab lil Camacho jaqbeż lil Hansen sabiex jixxutja barra meta Clemence kien barra minn postu.

Ir-rwol ta’ Cunningham kien wieħed periferiku. Għal darba darbtejn l-abbiltà u l-aċċelerazzjoni tiegħu heddew li jieħdu xi waħda mil-linji laterali ta’ Liverpool, iżda ftit jew wisq ġara ankè mill-avvanzi l-aktar promettenti tiegħu.

Ftit minuti qabel tmiem l-ewwel taqsima Neal, waqt li jattakka minn fuq il-lemin, sab lil Dalglish, li żamm il-ballun b’ċertu sengħa u baram il-ballun f’passaġġ lejn Souness, li kien ġej tard lejn id-difiża ta’ Real bla kliem u bla sliem. Agustin ma setax iżomm ix-xutt imma l-Iskoċċiż ukoll falla li jilħaq ir-rebound.

Liverpool dehru jew se jirbħu b’mod metodiku jew inkellà jitilfu bi trasukraġni, u meta Juanito beda jassertixxi l-abbiltà tiegħu fuq il-logħba, dawn iċ-ċirkustanzi tal-aħħar dehru jidhru aktar possibli. Kmieni fit-tieni taqsima Liverpool waqfu għal offside kontra Cunningham li iżda ma ngħatax u hawnhekk Camacho ġie mħolli jiġri waħdu lejn Clemence. Il-goalkeeper, ħareġ minn postu, u ġie megħlub minn lob straordinarju , imma ħa r-ruħ mal-bqija tal-Brittanja meta ra l-ballun jogħla fuq il-lasta mimduda.

Fl-aħħarnett il-logħba ġiet mirbuħa għal Liverpool b’taqbila bejn iż-żewġ Kennedys. Ray tefa’ throw-in lejn ix-xellug fejn Cortes deher f’pożizzjoni li jilħaq. Iżda l-ballun laħaq lil Alan, li l-ħarba tiegħu minn mal-linja vertikali ssorprendiet lil Real. Cortes għafas leġġeralment lil Alan Kennedy, imma l-momentum ta’ dan tal-aħħar ġarru biex jitfa’ xutt bix-xellug fir-rokna tat-tieni lasta. Wara dan Liverpool setgħu żiedu ma li kellhom hekk kif Real Madrid issagrifikaw kull ma kellhom fid-difiża għal gowl min-naħa tagħhom iżda kien Agustin li kellu jagħmel numru ta’ parati kuraġġjużi.

Liverpool: Clemence, Neal, A Kennedy, Thompson, R Kennedy, Hansen, Dalglish (Case), Lee, Johnson, McDermott, Souness.

Real Madrid: Agustin, Sabado, Navajas, Cortes (Pineda), del Bosque, Angel, Camacho, Steilike, Juanito, Santillana, Cunningham.

Heysel, 1985

‘We won it three times without killing anyone’

Dan l-aħħar kont mistieden fi programm radjufoniku u mistieden ieħor bħali li huwa membru tal-Manchester United Supporters Club (Malta) irrimarkali l-frażi ta’ fuq. Hija frażi li tismagħha kemm il-darba tiġi kantata f’Old Trafford, meta t-tim oppost ikun kwalunkwe. Ovvjament dawn qegħdin jirreferu għat-traġedja ta’ Heysel li ġrat fid-29 ta’ Mejju, 1985, fejn fil-finali tat-Tazza taċ-Champions bejn Liverpool u Juventus, disgħa u tletin persuna tilfu ħajjithom. Illum il-ġurnata grazzi għall-pluraliżmu fix-xandir, isiru programmi fuq programmi. Il-kwantita żdiedet infinitament, sfortunatament iżda jiena personali għandi dubju serji kemm il-kwalita żdiedet bl-istess mod. Nammetti li llum huwa faċli ħafna aktar biex wieħed isemma’ leħnu, biss naħseb li huwa ż-żmien ukoll biex l-ewwelnett il-preżentaturi jieħdu ħafna aktar responsabbilita, għax huwa tajjeb li student jingħata ċertu għodda f’idejh, biss huwa daqstant importanti li l-għalliem jurieh kif juża din l-għodda u aktar minn hekk jara li ma jweġġax huwa stess jew lil ħaddieħor. Ukoll il-mistieden jew kull min isemma’ leħnu għandu juri wkoll ċertu rispett lejn min qiegħed jisimgħu u japprezza l-fatt li għandu dan id-dritt li jsemma’ leħnu, u għalhekk dan il-privileġġ jużah b’ċertu rispett.

Jiena nifhem ir-rivalitajiet li jeżistu, u ngħixhom ukoll. Rivalita hija li tagħmel ħafna drabi l-isport dak li hu, bħal kif il-kompetizzjoni tmexxi suq. Mar-rivalita iżda jeżisti r-rispett, li huwa importanti fl-isport daqs ir-rivalita u jagħmlu differenti u rispettabli aktar minn oqsma oħra tal-ħajja.

* * * * *

Il-futbol huwa ħafna aktar minn sempliċi logħba. X’jiġri fil-logħba u fl-istadji huwa ħafna drabi mera ta’ x’qiegħed jiġri fis-soċjetà. Id-diżastru ta’ Heysel ġara fl-1985, f’nofs it-tmeninijiet. Meta llum naraw tant investiment fi stadji, fejn li tattendi logħba futbol hija kważi sikura daqs kemm meta tmur it-teatru, huwa faċli li ninsew kif il-futbol kien jitqies f’dawn iż-żminijiet. Għalhekk inħoss li għandi nibda billi mmorru lura fit-tmeninijiet, id-diċenju ta’ Margaret Thatcher, jew aħjar ta' The Iron Lady.

Flimkien mal-futbol inħoss li l-mużika ħafna drabi wkoll tirrifletti x’qiegħed jiġri fis-soċjetà. Il-grupp minn Coventry, The Specials kien laqat il-musmar fuq rasu bid-diska Ghost Town li ħarġet f’Ġunju tal-1981 u laħqet l-ewwel post tal-klassifika Ingliża u damet hemmhekk għal tlett ġimgħat sħaħ.

This town is coming like a ghost town
All the clubs have been closed down
This place is coming like a ghost town
Bands won’t play no more
Too much fighting on the dancefloor

Il-grawnds, it-toroq ta’ ħdejn il-grawnds u d-dancefloor kienu ħafna drabi simili għal xulxin. Jaqblu bħal qalziet, qmis u ġlekk tal-istess libsa. Il-qgħad fl-Ingliterra f’dawn iż-żminijiet kont tista’ tmissu b’idejk, u hekk kif in-numru ta’ dan is-suġġett tela’, invarjabilment il-kriminalita u d-delinkwenza bdew jgħolew.

Il-fenomenu tal-hooliganism kien ħafna drabi fuq l-ewwel faċċati tal-gazzetti Ingliżi. F’kull tournament li l-Ingliżi ħadu sehem fit–tmeninijiet, b’mod partikulari fit-Tazza tan-Nazzjonijiet Ewropew tal-Italja fl-1980, Ġermanja fl-1988 u Tazza tad-Dinja fi Spanja fl-1982, dan il-fenomenu kien assolutament bla kontroll u rażan u fil-fatt ħafna drabi t-tim nazzjonali ġie mhedded li jitkeċċa.

Liverpool f’dawn iż-żminijiet u anke ta’ ftit qabel kienu jilgħabu fl-Ewropa b’mod konsistenti, u jibqa’ l-fatt li s-support kien ta’ kredtu għall-klubb li kien qiegħed jiddomina, meta ntrebħu erba’ Tazzi taċ-Champions f’seba’ snin. Liverpool bħala belt minn dejjem kienet tħobb tpinġi ruħha differenti mill-bqija tal-Ingilterra. Bl-influss qawwi Irlandiż u kunsill pjuttost xellugi f’dawn iż-żminijiet meta l–Ingliterra kellha gvern Konservattiv, mill-ewwel tifhem dan il-kuntrast. Il-miżuri drastiċi tal-gvern ta’ Thatcher laqtu lil Liverpool agħar mill-bqija tal-Ingilterra. Il-port li kien il-polz ta’ din il-belt beda prattikament jaqa’ fuq saqajh. Il-Merseyboom ta’ żmien The Beatles kien biss memorja passata. Il-futbol iżda żamm lil Liverpool fuq il-mappa meta Liverpool F.C. baqgħu jiddominaw u b’hekk offrew ukoll aljenazzjoni minn dawn iż-żminijiet diffiċli.

Li ġara f’Heysel, kien kompletament kontra n-norma tal-imġieba tal-partitarji ta’ Liverpool. L-ewwelnett, Liverpool permezz tas-CEO ta’ dak iż-żmien Peter Robinson mill-ewwel urew id-diżapprovazzjoni tagħhom għall-għażla ta’ Heysel mill-UEFA. Dan il-grawnd kien pjuttost antik u fi stat ta’ telqa, fejn is-sigurta tal-partitarji kienu mħarrsa u ta’ prijorita daqskemm kienu mħarrsa d-drittijiet tas-suwed fl-Afrika ta’ Isfel fi żmien l-apartheid tal-istess żmien. Il-mod ta’ kif tqassmu l-biljetti ukoll ħallew ħafna x’wieħed jomgħod meta ngħata blokk sħiħ għall-partitarji ‘newtrali’, meta fil-Belġju kien hemm komunità imdaqqsa ta’ Taljani. Dan il-blokk kien imiss mal-blokk riservat lill-partitarji ta’ Liverpool. Ħafna partitarji għadhom sal-ġurnata tal-lum bil-biljett mhux mimsus. Ħafna nies daħlu fil-grawnd mingħajr ma ġew mistoqsija biex juru l-biljett, il-passaport biex inti tidħol fil-grawnd minflok f’pajjiż. Jissegregaw lill-partitarji kien hemm barbed wire li aktar kien jixraq lil gallinar b’tiġieġa mgħaxxa ġo fih.
Bil-blokka allokata għal Liverpool qiegħda tfur bin-nies, meta l-blokka tas-suppost partitarji newtrali kienet nofsha biss mimlija, inevitabliment dan il-barbed wire inqata’, u ammont ta’ partitarji qabżu lejn din il-parti. Kien hemm moviment aktar milli mistenni, u jiena l-ewwel wieħed li nammetti li Liverpool kellhom sehem fih sewwa b’riżultat li ħajt partikolari waqa’ li kellu konsegwenzi katastrofiċi.

Il-logħba ntlagħbet xorta waħda. Juventus ħarġu rebbieħa bl-iskor ta’ 1-0. L-iskor minn fulkrum ta’ kollox sar formalità.

Thatcher sabet ix-xoqqa f’moxxtha biex turi snienha u turi l-istmerrija tagħha b’mod pubbliku. Il-klabbs Ingliżi ġew imċaħħda milli jipparteċipaw fil-kompetizzjonijiet Ewropej għal ħames snin. It-tajn tar b’aktar aggressivita għall-isem ta’ Liverpool. Storja ta’ għoxrin sena li bdiet taħt Bill Shankly li kienet imsemmija biss għas-suċċessi, bnadar ħomor u kant oriġinali ġew mitlufa f’ħakka t’għajn.

Inkjesta uffiċjali qatt ma seħħet. Is-segretarju ġenerali tal-UEFA, Hans Bangerter ingħata sentenza ta’ tlett xhur sospiża u multa ta’ 30,000 Frank Belġjan. Il-President tal-FA Belġjana , Albert Roosens ingħata sentenza ta’ sitt xhur sospiża, filwaqt li John Mahieu, Kaptan tal-Pulizija ta’ Brussels ingħata sentenza ta’ tlett xhur sospiżi u multa ta’ 500 Frank Belġjan, li huma ekwivalenti għal €32.

Huwa fatt li kieku ċertu movimenti u forsi anke insulti ma sarux, ma kienx jiġri li ġara. Huwa fatt ukoll li idejalment jekk tħalli l-bieb ta’ barra miftuħ ħadd m’għandu jidħol, għax il-privatezza hija sagrosanta. Huwa fatt ukoll li idejalment m’għandniex bżonn pulizija u li l-liġijiet qegħdin hemm biss biex jiggwidawna. Huwa daqstant fatt li r-realtà u l-idejaliżmu huma ferm il-bogħod, u s-soċjetà dan taċċettah, tant li tistenna li tkun imħarrsa mill-pulizija.

Il-frażi tal-bidu nett ma tiġiex kantata għax iħossu għal dawk id-disgħa u tletin li tilfu ħajjithom b’mod hekk traġiku. Hija biss ossessjoni fuq rival u ċelebrazzjoni ta’ mwiet. Sfortunatament iżda l-qaħba milli jkollha ttik. Il-logħba tal-ballun għalija hija ħarba mir-realtà, u finali tat-Tazza taċ-Champions għandha dejjem tkun ċelebrazzjoni ta’ futbol u taħlita ta’ żewġ kulturi.

Disgħa u tletin isem li għandhom jibqgħu mfakkra:

Rocco Acerra (29)
Bruno Balli (50)
Alfons Bos (21)
Giancarlo Bruschera (21)
Andrea Casula (11)
Giovanni Casula (44)
Nino Cerrullo (24)
Willu Chielens (17)
Giuseppina Conti (17)
Dirk Daenecky (51)
Dionisio Fabbro (51)
Jacques François (35)
Eugenio Gagliano (35)
Francesco Galli (25)
Giancarlo Gonnelli (20)
Alberto Guarini (21)
Giovacchino Landini (50)
Roberto Lentini (31)
Barbara Lusci (58)
Franco Martelli (46)
Loris Messore (28)
Gianni Mastrolaco (20)
Sergio Bastino Mazzano (38)
Luciano Rocco Papaluca (38)
Luigi Pidone (31)
Bento Pistolato (50)
Patrick Radcliffe (44)
Domenico Ragazzi (44)
Antonio Raganese (29)
Claude Robert (43)
Mario Ronchi (43)
Domenico Russo (28)
Tarcisio Salvi (49)
Gianfranco Sarto (47)
Amedeo Giuseppe Spalaore (55)
Mario Spanu (41)
Tarcisio Venturin (23)
Jean Michel Walla (28)
Claudio Zavaroni (28)

Strieħu fis-sliem.

Working Class Hero

Trabba fil-periferiji ta’ Buenos Aires, fis-subborg ta’ Villa Fiorito, subborg li jagħmel il-Mandraġġ ta’ Ġuże Ellul Mercer jidher qisu Pariġi fir-rebbiegħa. Kif jiftaħ John Lennon stess fid-diska tat-titlu ta’ hawn fuq, malli twieled, probabilment bdew iġiegħluh iħossu żgħir. Biss kuntrarju għal ħafna, dan il-bniedem kien jipposjedi talent rari, u kien hemm min anke fis-sittinijiet ġibidlu filmati tiegħu stess jgħaqqadha lil kulħadd fit-toroq imħarbta. U kien anke mistieden biex juri t-talenti tiegħu fl-intervall tal-logħba fil-Bombonera. Wara li kien qatta’ siegħat sħaħ jilgħab b’larinġa, il-ballun ġie faċli għalih u mmeżmeriżża dan l-oġġett b’faċilita.

Ta’ sittax –il sena’ ddebutta ma’ Argentinos Juniors, u ftit wara kien qiegħed jagħmel parti mill-Under 17 ta’ pajjiżu fejn mexxa lil sħabu għat-titlu ta’ ċampjins tad-dinja. Id-debutt man-nazzjonal inkiseb fl-istess età tad-debutt mal-klabb tiegħu, fi żmien meta l-Arġentina kienet qiegħda tipprepara għat-Tazza tad-Dinja ġewwa darha stess, għall-ewwel darba u l-uniku darba sal-ġurnata tal-lum. Waqt li parti sostanzjali tal-Arġentini kienu qiegħdin bil-vistu għall-qraba tagħhom li sparixxew darba għal dejjem fi żmien li l-pajjiż kien immexxi minn dittatorjat militari, il-kowċ ta’ dak iż-żmien, Cesar Luis Menotti kiser qalb dan it-tifel ta’ sbatax –il sena u lanqas imqar inkludieh fl-iskwadra. B’ċans tad-deheb li l-pajjiż kollu jaljena ruħu minn dak kollu li għaddew minnu fil-passat u fil-preżent bil-konfetti mitfugħa qabel kull logħba, ma kien hemmx post ta’ riskji fuq tifel ta’ sbatax –il sena.

They hurt you at home and they hit you at school

It-talent kien wisq kbir biex jintilef minn din id-daqqa ta’ ħarta u minn Argentinos Juniors, akkwista transfer mal-klabb kbir Arġentin ta’ Boca Juniors. Sar eroj tal-Bombonera, u fit-Tazza tad-Dinja tal-1982, kien ovvjament għażla awtomatika. Kellu l-mumenti tiegħu, imma l-avventura tiegħu spiċċat qabel ta’ sħabu meta kontra r-rivali eterni Brażil tkeċċa wara li rritalja.

Ġimgħat wara iżda reġa’ rritorna lejn Spanja, fejn bħal kull plejer Sud Amerikan ieħor, qata’ xewqtu u qata’ passaġġ lejn l-Ewropa. Ftit ġimgħat qabel tkeċċa fl-Istadju Sarria tal-Espanyol, iżda din id-darba ġie ppreżentat fin-Nou Camp ta’ Barċellona. Hemmhekk qatta sentejn, fejn ħafna xhur sħaħ minnhom qattagħhom fuq sodda jew f’xi gym jipprova jirkupra mill-aħħar daqqa voraċi.

Mir-reġjun ta’ Katalunja, niżel ftit aktar l-isfel, fi klima li taqbel aktar miegħu, imma aktar milli klima sab ambjent li kien maħluq għalih, bħal meta bebbuxu jsib qoxortu wara li tħajjar joħroġ minnu għal ftit ħin. Napli, l-belt li bħalissa qiegħda tinstema’ tant mhux għax kellha lil dan il-persuna fit-tim tagħha, jew għax saret l-aktar desitnazzjoni turistika attrejenti għal min għandu l-bżar xi jroxx, imma għax persuna mill-istess belt kiteb ktieb li wera’ l-wiċċ veru tal-Mafja, u li f’din il-belt tiddomina aktar milli r-reġina Vittorja ddominat fl-Ingilterra fis-seklu dsatax. Imma għal xi żmien l-emarġinati tal-Italja kellhom eroj, li tahom raġuni valida biex iqumu fil-għodu, u jimlilhom sidirhom bi kburija. Il-wara ta’ nofs in-nhar tal-Ħadd sabu min jimlihulhom bl-aqwa mod possibli, u b’ewforija li ddum sal-Ħadd li jmiss. U dak li kien biss ħolm sar realtà, u l-iskudetto ntrebaħ għal darbtejn. L-isem ta’ Diego f’Napli sar komuni aktar minn ta’ Pawlu f’Malta.

U f’sajf minnhom wara staġun ma’ Napli, vvjaġġa lejn il-Messiku għat-Tazza tad-Dinja tal-1986. U hawnhekk sab podju maħluq għalih. Erba’ snin wara l-gwerra tal-Falklands, fejn Margaret Thatcher rebħet simpatija minn sezzjoni tal-poplu Ingliż li kien qiegħed jara l-influwenza ta’ pajjiżu dejjem jisfuma u għalhekk iddecidiet li tpaxxihom billi tuża l-armata tagħha fuq gżira ta’ 3,000 ruħ. U b’hekk tat sens akbar lil min ried iħabbat fuq sidru waqt il-‘God save the Queen’. Bi ħżunija ta’ bniedem tat-triq u mingħajr id-diplomazija ta’ Thatcher għola’ ma bniedem fih daqsu u nofs u tefa’ l-ballun fix-xibka mhux bir-ras imma b’idejh. U ftit wara għallem lill-bqija tad-dinja, kif taqbad ballun minn nofs il-grawnd, tevita plejer wara ieħor u meta tħossok komdu titfa’ fix-xibka. U wara jkollok l-awdiċità li l-ewwel gowl ma kienx b’idejk imma bl-id ta’ Alla, u ssawwar leġġenda mal-erbat irjieħ tad-dinja. Ġimgħa wara, wara tlett ġimgħat fuq podju metaforiku, tela’ fuq podju konkret u għolla t-Tazza tad-Dinja.

L-avventuri tiegħu ma kienux ristretti biss għal ġo grawnd tal-futbol. Waqt li kien artist fil-grawnd fuq il-ħaxix, barra kien ribelluż u aggressiv kontra l-istabiliment u n-normi mposti mill-FIFA u l-bqija. U l-ħajja privata tiegħu kellha bl-aktar mod akut u forsi kattiv tfakkarna li wara kollox dan il-persuna huwa uman u li għandu l-vizzji u d-difetti tiegħu. Il-kokaina għoġbitu, u forsi kif darba Robbie Williams qal, li ppermettuli nsemmih fl-istess bloggata ta’ dan il-ġenju, kien il-mod kif Alla jfakkru li għandu flus iż-żejjed. U wara li għoġbitu rikbitu aktar minn kelb sħun fuq kelba fi żmien in-namra. U erba’ snin, din ir-rikba dehret li waslitu lejn il-qabar u t-tama li darba ta lin-Naplitani u l-Arġentini, issa ftit kien baqa’ minnha għalih innifsu. Imma donnu it-teorija’ li huwa sempliċiment uman qalgħet daqqa ta’ ħarta u fil-fatt ħareġ mill-isptar qawwi u sħiħ.

Il-kontroversja jew aħjar il-problemi jiġru warajh, u forsi ankè joħloqhom huwa stess. Imma l-personalità tiegħu u dak li għamel b’ballun tal-ġilda tpatti ta’ kollox. Ilsienu kultant jew dejjem jikkmandah imma il-ġenji trid tiskużalhom d-difetti għax mingħajrom id-dinja ċatta u mhux sfera. U l-FA Arġentina lagħbet karta fuqu u tatu t-tmun tan-nazzjonal fi żmien it-tellieqa bejn Obama u McCain. U għal ftit ħin l-elezzjoni presidenjali Amerikana twarrbet ftit miċ-ċentru tal-univers. Il-puritani kemmxu xofftejhom biss, il-poplu Arġentin reġa’ sebaħ jittama. Wara kollox...

If you want to be a hero well just follow me

John Lennon kien jaf x'inhu jgħid.

Xejn minn erbgħa

‘Kuntent b’telf ta’ anqas minn erba’ gowls.’

Il-kowċ Ċek qal fil-pubbliku dak li kull Malti kien qiegħed jaħseb u jħoss f’qiegħ qalbu. Il-Katalani jxejjru maktur abjad meta l-affarijiet imorru kontra u jridu juru d-diżapprovazzjoni tagħhom. Fitzel qabad l-akbar liżar abjad possibli u dendlu mal-akbar arblu ta’ fuq il-bejt tal-M.F.A. Għal bniedem li kien juri ċertu twemmin u li qisu ried jipprova li l-mentalità tagħna hi l-akbar għadu, dan il-kliem stona. U għal wieħed li trid tfittex bir-reqqa biex issib kwotazzjoni tiegħu, dan il-kliem heżżeż l-erba’ ħitan tal-M.F.A.

Fil-kampanja li għaddiet, Fitzel kiseb numru rekord ta’ punti. Kiseb rebħa fuq l-Ungerija, tlettax –il sena wara l-aħħar rebħa uffiċjali, dik ta’ 1-0 fuq l-Estonja bit-tim immexxi minn Pippo Psaila, kiseb drò barra minn darna mal-Moldovja, u fil-festa pubblika tal-Vitorja, qajjem ċertu patrijottiżmu hekk fil-ġurnata tana xi ħaġa tal-preżent li stajna nifirħu biha meta nkiseb drò ta’ 2-2 mat-Turkija, tim li ftit wara wasal sas-semi-finali tal-Euro 2008. Ir-riżultati waqfu hemm, imma l-gowls baqgħu jaslu u xi konsolazzjoni jew gowl tal-bandiera dejjem ħadna f’Ta’ Qali.

Illum, sempliċiment ftit xhur wara l-ottimiżmu nbidel fis-soltu inferjorità, n-nies fil-grawnd inbidlu fis-soltu baħħ u l-entużjażmu fis-soltu apatija. Kollox ta’ taħt fuq, biss b’ċertu familjarita bħal wieħed li jħobb jgħix fl-imbarazz.

Il-plejers baqgħu l-istess. Il-maġġoranza assoluta tagħhom għadhom fl-aħjar tagħhom. Ma kienx xi żmien ta’ tranżizzjoni. Mhuwiex iż-żmien ta’ meta John Buttigieg, Ray Vella u Carmel Busuttil spiċċaw kollha f’salt. Gilbert Agius, Jamie Pace u Michael Mifsud kollha għadhom hemm. Is-sinsla ma ntmessietx.

* * * * *

Ipparkjajt ftit il-bogħod biex ma ninqabadx fit-traffiku wara. Jien u miexi u rajt il-floodlights jagħtu fuq Ta’ Qali għaġġilt il-pass. Il-ġibda għadha ftit hemm. Dħalt, sibt post b’għażla estensiva u rajt sidieni vojta aktar milli hawn postijiet vojta f’Malta u Għawdex b’kollox bħalissa. Il-letarġija reġgħet daħlet sew. Bdiet il-logħba. Xejn speċjali, imma lanqas gravi u għalhekk fil-mument aċċettabli. Qomna forsi darba jew darbtejn minn fuq is-sit, umbgħad daqshekk. Corner, żewġ daqqiet ta’ ras u gowl. Kontra. Għadda ftit ħin u wasal il-ħin tal-mistrieħ.

U l-purċissjoni kompliet fit-tieni taqsima. Purċissjoni li tħabbatlek qalbek daqs ritmu kajman ta’ katuba. U r-ritmu baqa’ sal-aħħar jew kważi. Telfa oħra u anke l-gowl tal-bandiera baqa’ ma wasalx.

L-għada niftaħ il-gazzetta u l-kowċ jidher li homesick. L-avventura ġo pajjiż ieħor bix-xemx inqalbet issa f’rutina il-bogħod mid-dar. Is-sessjonijiet tat-taħriġ mhumiex meħuda bis-serjeta u x’jagħżel aktar ma tantx hemm. Jipprova jgħallem imma għandu udjenza b’widnejn torox u issa l-vuċi bdiet titlaq sew. Xeba’ jitkellem mal-ħajt u l-ġimgħa l-oħra minflok sab il-media Maltija.

Is-sinsla baqgħet hemm, imma s-saqajn immwaħlin fit-tajn.

Spanja vs Ġermanja

Ġermanja, pajjiż bi storja ta’ sitt titli – maqsumin ugwalment bejn dawk mondjali u bejn Ewropej. Spanja, pajjiż bi storja ta’ titlu wieħed – Ewropew li seħħ erbgħa u erbgħin sena ilu. Id-differenza ma tieqafx hemm iżda. Mhux sempliċiment konfront ta’ bejn min rebaħ ħafna u min rebaħ ftit. Konfront ta’ tifel li dejjem l-ewwel fil-klassi imma forsi n-nerdiżmu tiegħu jimpedieh mill-popolarità tal-bqija tal-klassi, bejn minħabba għira u bejn nuqqas ta’ kapaċità li joffri kumpanija tajba. Spanja, forsi dak it-tifel li qabel l-eżamijiet juri ċertu kunfidenza u jidher li jipprometti, il-bqija tal-klassi trid toqgħod ħdejh għax cool, joffri argumenti mill-aqwa fil-filosofija u l-arti imma fil-matematika u l-fiżika – żewġ suġġetti ta’ bilfors ifalli.

Żewġ pajjiżi li għandhom il-qasmiet tagħhom. Fil-Ġermanja, l-qasma kienet iswed fuq l-abjad – ħajt li qasem il-belt ta’ Berlin u li spiċċajna b’żewġ stati. Il-Lvant kontra l-Punent. Politika kommunista kontra dik li tħaddan prinċipji kapitalisti, fejn is-suq soċjali ekonomiku jiddetta. Spanja, il-qasma hija aktar griża – pajjiż b’ħafna nazzjonijiet fih innifsu u li joħloq qsim bejn politika ċentralista, nazzjonalista u ta’ seperatiżmu. Staqsi persuna minn Barċellona, n-nazzjonalita tiegħu u jirrispondik ‘Katalan’. Rivalità li titraxxendi ruħha b’mod spettakolari fil-logħba s-sabiħa u li tagħtina wieħed mill-aqwa derby fl-Ewropa – Barċellona kontra Real Madrid.

Fuq naħa tal-munita għandna pajjiż li jagħżel lil Angela Merkel, ċentru-leminista bħala l-kap tiegħu. Persuna li mqabbla mal-ex Prim Ministru Ingliż Margaret Thatcher, bejn għax mara bħalha u aktar importanti minn hekk għax tħaddan ideoloġiji simili li tawha l-laqam ta’ ‘The Iron Frau’. U min-naħa l-oħra għandna pajjiż li jeleġġi lil Josè Zapatero bħala l-Prim Ministru tiegħu li huwa aktar magħruf bħala ‘Mr Nice Man’, mill-Partit Soċjalista Spanjol. Merkel rebħet lill-pubbliku billi wegħdet nuqqas ta’ qgħad u anqas burokrazija. Zapatero rebaħ lill-pubbliku Spanjol billi wiegħed li jirritorna t-truppi Spanjoli mill-gwerra tal-Iraq, wiegħed livell ta’ edukazzjoni aħjar u żied il-paga minima, kif ukoll legalizza żwiġijiet bejn persuni tal-istess sess. Jidher li fi Spanja l-moralità għadha punt li trebbaħ u ttellef elezzjoni. Il-vjaġġ innifsu huwa meqjus importanti daqs id-destinazzjoni.

Qabel ma beda dan il-kampjonat, kellna xi ħadd li jġorr aspettattivà, u ieħor li għandu ħolma, li dejjem ikollu qabel jibda kollox u ddumm għall-ewwel ftit imma titfarrak malli ssib l-ewwel iebes. Bħal mewġa li tara ġejja mill-bogħod kollha arja, u żżid fit-tul u l-għoli tagħha, tibla’ l-iskollijiet żgħar imma tispiċċa f’ragħwa malli ssib l-blat għoli. Spanja għelbet l-iskollijiet kollha b’ċertu stil u meta kien hemm bżonn b’reżilenza. L-attakk għamel xogħolu u skorja mingħajr ma kien ta’ detriment għad-difiża fejn f’ħames logħbiet ikkonċedew tlett darbiet biss. Mal-istil ma ġietx sagrifikata s-sustanza. Il-qalziet ġie meħjut sabiħ bħas-soltu u l-bwiet ma tħallewx imtaqqba għax ma jidhrux. U meta kien hemm bżonn jiġi mxammar ħalli jgħaddi mix-xmara li s-soltu tbeżża’ għax fiha ħafna stejjer ta’ sfortuni ma ddarrasx.

Ir-reżilenza leġġendarja Ġermaniża ma ddiżappuntantx. Sabet ruħha minn taħt u rrispondiet bħas-soltu. Webbset rasha bħas-soltu u bħas-soltu għaddiet tagħha. U issa sabet ruħha f’post li ilha ma ssib ruħha fih sitt snin u qiegħda taspira għall-podju li ilha ma titla’ tnax –il sena.

Il-Liga kontra l-Bundesliga, paella kontra frankfurters, rioja kontra birra, Löw kontra Aragones, Ballack kontra Senna, Shweinstiger kontra Silva, Klose kontra Torres. Stennija kontra ħolma, sudizzjoni kontra tehmiża.

Se jkollna stennija li tikkonferma ruħha, jew ħolma li ssir realtà. Kuntrasti u diversità magħqudin flimkien.