Tuesday, October 30, 2007

Minn Sprint għal Sportiv


Nhar L-Erbgħa li għaddew dħalt għand tal-gazzetti bħas-soltu għal Malta Today. U għal darba lil tal-ħanut ta’ quddiem ix-xogħol ħallejtlu aktar mis-sittax –il ċenteżmu tas-soltu, għax ghall-ewwel darba ħarġet ir-rivista Sportiv.

Minn mindu l-internet ġiet skoperta u prattikament rrivoluzjonat tant aspetti mill-ħajja ta’ kuljum, il-publikazzjonijiet sabu kompetizzjoni diretta ġdida. Imma donnha l-karta, l-gazzetta u l-ktieb għadhom xorta mfittxija u maħbuba. Nieħu minni l-ewwel wieħed, bħalissa qiegħed nisma’ l-mużika mill-kompjuter. Ma tantx tagħmilx differenza għalija jekk hux MP3, CD jew LP. Forsi għax m’iniex purist fuq il-mużika. L-internet nħobbha kemm inħobbha ma ħaditx post il-karta għalija. Dik li l-Ħadd fil-għodu nqum u mmur għall-gazzetta hija parti mir-ritwal ta’ tmiem il-ġimgħa. Anke r-riħa tagħha nħobb. U li ġġibli subgħajja suwed ma niddejjaq xejn. Bħal fl-ikel, wara ħafna attenzjoni u dieti speċjali, biċċa laħam moqlija fiż-żejt tinżillek għasel.

Erbatax –il sena ilu wkoll kienet ħarget rivista sportiva – Sprint ppublikat mill-Union Print. Sprint kien joħroġ il-Ġimgħa u niftakarni nixtrih reliġjożament. Fil-fatt żammejt ħafna kopji, u meta din il-ġimgħa fittixthom u sibthom qajjmuli ċertu nostalġija. Il-motto ta’ Sprint kien ‘spjazu għal kulhadd, anke tal-minoranza’. Sportiv huwa eħxen, mimli b’aktar ritratti u jolqot ukoll numru konsiderevoli ta’ dixxiplini differenti. Minn ovvjament futbol sa żwiemel, basketball, bowling, atletika, volleyball, hockey u karozzi. Jidher li ngħatat attenzjoni speċjali l-preżentazzjoni, b’disinn u still pjuttost professjonali u li jolqot l-għajn. Nispera li l-kulur u l-istil ma jieħux post is-sustanza imma sa issa kmieni kemm huwa kmieni ma jidhirx li huwa l-każ.

L-ewwel ħarġa ta’ Sprint kellha lil Carmel Busuttil, il-Bużu fuq il-faċċata. Kien qiegħed jilgħab il-Belġju ma’ KRC Genk u dak iż-żmien kien għaddej mill-aħjar perjodu tal-karriera tiegħu. Meta kien jiġi lura Malta għal xi logħba nternazzjonali konna nistennew minnu dik ix-xi ħaġa aktar mill-oħrajn u ħafna drabi tahielna. Konna nħobbuh u konna kburin li qiegħed jagħmel isem tajjeb barra minn xtutna. Illum, kważi diċenju u nofs wara, fuq il-faċċata tal-ewwel ħarġa tar-rivista sportiva ġdida għandna lil Michael Mifsud li l-kowċ assistent tat-tim tiegħu laqqmu n-nemusa. L-istess bħall-Bużu, qiegħed jagħmel isem għalih nnifsu u għal gżiritna barra, din id-darba fl-Ingilterra. Wara l-Bużu, Mifsud huwa l-ewwel ikonu mill-futbol, sa ommi semgħet bih, maħbub u milli nisma’ t-tfal fl-iskejjel jilgħabu jippretendu fil-fantasija tagħhom li huma hu.

L-aqwa impatt ta’ Sportiv iżda hija r-ritorn ta’ Tonio Farrugia. Wara assenza twila, nispera u nittama li hu bil-għatx għal aktar kitba partikolari tiegħu – umoriżmu fin li jaqta’ u li tħalli lil ħafna ġurnalisti sportivi oħra Maltin warajh, jirrapurtaw logħba jew avveniment bħal kif pulizija jagħmel rapport ta’ ħabta bejn żewġ karozzi. L-ewwel ħarġa turi li jekk xejn fl-assenza kellu ċans jsinn il-pinna tiegħu.

Għalhekk biss bi ħsiebni nżomm l-appuntament tiegħi kull nhar t’Erbgħa. Nofs il-ġimgħa se jkollha niskata melħ aktar mis-soltu.

Friday, October 26, 2007

Riħ Isfel


Jkolli nammetti li għal żmien twil il-litteratura Maltija tlaqtha kwazi ghal kollox. Niftakar fis-sekondarja, l-Malti bħala suġġett kien wieħed mill-aktar għal qalbi izda wara ftit żmien li spiċċajt mill-iskola nista' ngħid li tlaqtu ghal kollox. Il-litteratura Maltija b'xi eċċezzjonijiet l'hawn u l'hemm dehret formali wisq, qisha priedka ta' qassis minn fuq l-ambone, Malti miktub tajjeb iżda ferm il-bogħod mill-ħajja ta' kuljum, il-kliem li nuża jiena stess kienu ċċensurati ghal kollox. U malli skoprejt il-litteratura kontemporanja Ingliża tbiegħedt kważi ghal kollox. Irvine Welsh, John King u Nick Hornby ħadu post il-kotba ta' Trevor Żahra ta' tfuliti u l-Malti għalija saret biss lingwa li nuża biex nitkellem.


Il-lingwa Ingliża hija meraviljuża minna nnfisha u eluf ta' kittieba nisġuha b'mod mill-aktar sublimi li tinstema' qisha mużika f'widnejk. Bħala lingwa barranija tinstema' eżotika għalina u forsi aktar romantika wkoll. Wara kollox il-borma tal-ġara dejjem tfuħ aktar minn ta' darek. Xi ftit snin ilu izda skoprejt lil Ġuze' Stagno b'kumbinazzjoni. Warajh sibt lil Immanuel Mifsud u Karl Schembri, u l-fiduċja fil-Malti bdejt inħossha gejja lura u l-kittieba Maltin bdew jeċitawni ghal darb'ohra.


Ir-rumanz Riħ Isfel ta' Pierre J. Mejlak sirt naf bih l-ewwel darba wara riċensjoni ta' Claire Bonello fuq il-Malta Today, meta kumbinazzjoni kont qiegħed nqatta jumejn btala f'Għawdex. Għall-ewwel, għal xi raguni li jafha moħħi biss ħadt l-impressjoni li kien xi ktieb tat-tfal jew forsi l-aktar tal-addoloxxenti izda xorta qtajta li nixtrih. Ftit wara ltqajt ma' clip tal-ktieb fuq il-You Tube u flokk ktieb wiehed spiccajt nixtri tnejn. Il-mod ta' kif dan il-ktieb ġie ppreżentat b'leħen Toni Sant ġabni niekol minn idejh u kont cert li t-tieni kopja li se ntiha rigal lil ħabiba tiegħi se toħroġni ta' raġel. M'għarralix. Habibti li m'hijiex daqshekk dilettanta tal-kotba, spiċċat qaltli li l-ktieb assorbieha.


U l-istess nista' ngħid li għamel lili. Assorbieni, qatagħni minn saqajja u daħħalni fid-dinja tiegħu. Mhuwiex xi rumanz filosofiku b'hafna messaġġi fl-isfond u kliem bombastici iżda mexxej b'ċertu sempliċita li tħollok. Li kieku kellu jkun film x'aktarx tagħżel li tarah fuq screen normali fuq dvd milli f'xi sala taċ-ċinema iżda l-pjaċir u s-sodisfazzjon li tieħu mis-salott tiegħek se jkun daqs jew aktar milli kieku jkollok tħallas tlett liri tal-privileġġ tal-liżar tac-cinema. Il-karattri huma partikolari izda fl-istess ħin komuni, nnoċenti sa ċertu punt izda l-addoloxxenza tagħhom qiegħda ġġegħlhom jaħsbu, jistaqsu u fil-każ ta' Jason qalbhom qiegħda tferfer. Il-plot minsuġ b'certu sengħa li jdawwar paġna wara paġna b'mod awtomatiku, il-Malti użat tajjeb u reali mhux il-boghod mit-triq u l-każin li ambjentat fih, b'metafori sarkastici li jġebbdulek il-muskoli ta' wiċċek sabiex tidħak.


Filwaqt li l-borma tal-ġara dejjem tinxtamm tfuk aktar minn ta' darek, il-minestra t'ommok tibqa' speċjali u bnina wisq. Pierre Mejlak fakkarni dan kollu billi niseġ eċċellenza mas-semplicita u kummiedja ma' traġedja bil-lingwa Maltija tiegħi u tiegħek.


Ara kif se tiksbu. F'idejk!

Tuesday, October 23, 2007

Tissawwar leġġenda minn mal-ġenb


Għamel logħba sħiħa tiela’ u nieżel. Bhas-soltu, ħaffer trinka jew aħjar kanal fuq ix-xellug. Iżda llum mhux is-soltu. Illum qieghed Pariġi. Ġo finali. Għal dik it-tazza b’żaqqha kbira u widnejha kbar. Lil hinn mill-parrokjaliżmu tar-Renju Unit. Kontra tim aristokratiku li jilbes kollox abjad. Illum l-akbar logħba Ewropeja tas-sena.


Bl-istess kunjom kellu kollega. Is-similitarijiet jieqfu hemm iżda. Bl-istess kunjom kien hemm President tal-Amerka darba wkoll. Izda qatluh. U wara d-debutt, disa' snin wara d-delitt tant kien ħażin li l-kowċ qallu li sparaw lilu u mhux lilek x'aktarx bi żball. Sofistikat ma tantx kien. Il-partitarji laqqmuh u qabluh ma’ persunagg ta’ zmien il-ħagar. Sħabu l-hena tagħhom jiġbdulu saqajh. Meta jkun riħ isfel, il-pass jew twil iż-żejjed jew qasir iż-żejjed. Imma dejjem sabuh hemm. Bħal-pitrolju fix-xitwa għal ġol-heater. Jnittinlek dar imma fl-aħħar mill-aħħar jsaħħanielek. U l-but ma jtaqqabhulekx. Il-parti tieghu dejjem jagħmilha.


Disa’ minuti mit-tmiem sab ruħu ‘l fuq. Ircieva ballun minn throw-in. Ħabbtu ma’ sidru u niżżlu quddiemu. U issa kien fil-kaxxa l-kbira. L-anglu kien kemmxejn magħluq. X’jaghmel? Għalaq għajnejh u fajjar b’kemm kellu saħħa b’saqajh ix-xellugija. U l-ballun għadda minn bejn il-goaler u l-lasta u x-xibka biss waqfitu. Skurja. L-aktar goal importanti f’hajtu. Għaddej mill-isbaħ mument f’ħajtu. Fetaħ idu berah u l-adrenalina mexxietu quddiem il-partitarji tiegħu li żebgħu il-Parc des Princes ahmar. Sħabu daru miegħu jgħannquh.
Ismu naqqxu darba għal dejjem fil-folklor u l-istorja tal-klabb glorjuż tiegħu. It-tifel mistħi tal-klassi rebaħ l-ewwel premju. L-għada kien fuq quddiem nett tal-karozza tal-linja miftuħa. Flimkien mal-imgħallem tiegħu għolla it-tazza fit-toroq moħnuqa tal-belt adottiva tiegħu. Belt li l-logħba tal-ballun hija part minn ħajjithom. Belt li bħalissa qiegħda taqla' fuq wiċċha. U l-ballun qiegħed jnessi u jdewwi xi ftit id-daqqiet ta' ħarta. U hu tahom mediċina ħelwa.
Minn wara l-kwinti, ggradwa għall-attur principali, jew aħjar benjamin.